Gokken en influencermarketing – laat je niet misleiden

De legalisering van online gokken in Nederland bracht nieuwe uitdagingen met zich mee. Influencers en andere bekenden hebben meer en meer invloed op hun volgers. Dat geld ook voor het gokgedrag. Daarom is de meerderheid van de Nederlanders voorstander voor strengere regels en toezicht op deze nieuwe ontwikkelingen. Dit artikel delft in de reactie van de Kansspelautoriteit (KSA) en andere overheidsinstanties op de opkomst van de gokinfluencer en de manieren waarop ze de consument beschermen.

De legalisering van online kansspelen in Nederland in 2021 was een weloverwogen stap. Het was er één die werd genomen om een beter overzicht te creëren en de consument beter te beschermen. Af en toe een gokje wagen op een website als die van Nixbet Casino waar je duizenden euro’s aan bonussen kunt binnenharken kan geen kwaad als je het rustig aan doet. Maar de snelle opkomst van influencers als nieuwe manier van marketing bracht echter onverwachte uitdagingen met zich mee.

De videos en posts die influencers publiceren zien er vaak onschuldig en speels uit en zijn daarnaast vaak gericht op een zeer jong publiek. Dit is een zorgelijke situatie en ook iets dat niet overeenkomt met een beleid waar verantwoord gokken centraal staat. Deze gang van zaken heeft ervoor gezorgd dat er goed is gekeken naar wie er verantwoordelijk is voor de bescherming van de consument in dit digitale tijdperk en wat de overheid kan en moet doen om waar nodig in te grijpen. De maatschappij zag de reclames en promotie van gokbedrijven steeds prominenter worden waardoor er al snel onbegrip kwam voor deze situatie.

Strengere regels en reclameverboden als eerste antwoord

De Nederlandse overheid reageerde op de groeiende bezorgdheid met een krachtig signaal. Sinds 1 juli 2023 geldt in Nederland een totaalverbod op ongerichte gokreclames. Met ongericht wordt bedoeld dat de reclames iedereen kunnen berijken, van kinderen tot volwassenen. Dit verbod maakte een einde aan reclames op radio, tv en in de buitenruimte, en bracht de blootstelling van de Nederlandse bevolking aan gokpromoties drastisch terug. De overheid motiveerde deze stap met de noodzaak om kwetsbare groepen, zoals jongeren en mensen met gokproblemen, te beschermen tegen de constante verleiding van het gokken.

Dit verbod was een directe reactie op de toegenomen exposure aan gokpromoties in de periode na de legalisering. Volgens een rapport van het Trimbos-instituut uit 2024 is het aandeel legale gokkers in 2023 met 25% toegenomen, wat aantoont dat de regulering de markt heeft doen verschuiven van illegale naar legale aanbieders. Deze verschuiving is cruciaal voor het waarborgen van spelersbescherming.

Maar hoe zit het met sociale media? De grens tussen gerichte en ongerichte reclame is op platforms als Instagram, TikTok en YouTube veel vager. Waar een tv-reclame een breed publiek bereikt, kunnen social media-algoritmes content specifiek aanpassen aan gebruikers. De KSA heeft hierop actie ondernomen en waarschuwde dat de regelgeving ook van toepassing is op sociale media.

Als een influencer zich richt op het grote publiek en gokproducten promoot, wordt dit gezien als ongerichte reclame, en kan de influencer beboet worden. De Kansspelautoriteit (KSA) heeft in 2024 in totaal 53 overtredingen van de reclameregels geconstateerd, waarbij de KSA specifiek de nadruk legde op sociale media. Deze overtredingen leiden tot aanzienlijke boetes voor zowel de gokbedrijven als de influencers die de regels overtreden.

De dwangsom voor het eerste ingezet

De KSA besloot om niet langer aan de zijlijn te staan. In een historische beslissing die het belang van de nieuwe regelgeving onderstreepte, heeft de KSA in 2024 een aanzienlijke boete opgelegd aan de influencer LeftlanePapi, die gokproducten promootte. De influencer had herhaaldelijk illegale gokwebsites aangeprezen via sociale mediakanalen.

Dit was de eerste keer dat de KSA een dwangsom uitvaardigde tegen een individuele influencer, wat een duidelijke boodschap uitzond naar de hele sector. De KSA maakte met deze actie duidelijk dat de verantwoordelijkheid voor het naleven van de wet niet alleen bij de vergunninghouders ligt, maar ook bij de contentcreators zelf. De grootte van de boete die aan de influencer werd opgelegd betrof een dwangsom van €25.000 per overtreding.

Deze beslissing heeft een onmiddellijk effect gehad op het gedrag van andere influencers. De boodschap is helder: het is niet langer acceptabel om onbelemmerd de gokindustrie te promoten zonder de consequenties te vrezen en ervaren. Gokbedrijven zijn daardoor voorzichtiger geworden in hun keuze van marketingpartners en zoeken nu naar samenwerkingen die binnen de strikte juridische kaders passen.

Waar jijzelf op moet letten wanneer je een wel eens een gokje waagt

De strijd tegen illegale en onverantwoorde gokpromotie is een gedeelde verantwoordelijkheid. De Nederlandse overheid en de KSA doen hun best om de consument te beschermen met strenge regelgeving, maar ook jij als consument speelt een cruciale rol. Het is belangrijk om kritisch te blijven ten opzichte van wat je online ziet en je bewust te zijn van de psychologische trucjes die worden gebruikt. Onthoud dat de ‘winsten’ die influencers tonen vaak slechts een klein deel van de waarheid zijn. De verliezen en risico’s blijven natuurlijk buiten beeld.

De toekomst van gokmarketing in Nederland zal waarschijnlijk gekenmerkt worden door een nog grotere focus op verantwoordelijkheid en naleving. De KSA blijft de sociale media monitoren en de samenwerking met platforms en telecomproviders intensiveren om de wet te handhaven. Een onderzoek van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) uit 2024 wees uit dat 89% van de Nederlanders voorstander is van strengere regels voor gokreclames op sociale media. Dit toont aan dat er een brede maatschappelijke steun is voor de aanpak van de overheid en dat is hoopvol.